"Vì sao bạn mệt vào chiều, tỉnh vào đêm và không thể ngủ sâu?": Đồng hồ sinh học dưới góc nhìn Applied Kinesiology
- Đông y Tâm Đức
- 14 thg 10
- 5 phút đọc
Dù không mắc bệnh cụ thể, cảm giác uể oải vào buổi chiều, tỉnh như sáo vào ban đêm và khó ngủ sâu vẫn khiến cơ thể xuống sức rõ rệt. Dưới góc nhìn Applied Kinesiology (Kinesiology Ứng dụng), bài viết này sẽ giúp bạn hiểu điều gì đang xảy ra - và gợi ý vài cách chăm sóc an toàn, dễ thực hành ngay tại nhà.
Hiểu nhanh về "Đồng hồ sinh học" trong Applied Kinesiology
Applied Kinesiology (AK) xem cơ thể như một hệ nhạc công gồm thần kinh - nội tiết - chuyển hoá - cơ xương khớp - cảm xúc. Nhịp điệu ngày/đêm được chi phối bởi:
Ánh sáng & tuyến tùng (pineal): Bóng tối giúp melatonin tăng, cơ thể muốn ngủ; ánh sáng mạnh (đặc biệt ánh sáng xanh buổi tối) khiến "lệch giờ".
Nhịp năng lượng 24 giờ của các kinh (meridians) trong Y học cổ truyền: Mỗi "cơ quan - kinh" có khung giờ hoạt động mạnh nhất (ví dụ: Đởm 23:00-01:00, Can 01:00-03:00, Phế 03:00-05:00, Đại trường 05:00-07:00, Vị 07:00-09:00…). Khi một kinh bị "kẹt", kinh kế tiếp dễ suy.
Bạn thấy mình tỉnh đêm - đuối chiều thường là do ba nhóm yếu tố đan xen:
Ánh sáng, thời điểm ăn/uống và vận động chưa phù hợp đồng hồ sinh học.
Hệ thần kinh tự chủ vẫn ở "chế độ chiến đấu" vào buổi tối.
Cơ - khớp - hô hấp (ngực, cổ căng; thở nông) khiến não luôn "cảnh giác" khi đi ngủ.
Vì sao mệt vào buổi chiều?
Nhịp thượng thận "tụt pin": Làm việc căng, ăn trễ, uống nhiều cà phê sáng khiến chiều dễ tụt năng lượng.
Đường huyết trồi sụt: Ăn trưa nhiều tinh bột nhanh + ngồi lâu → buồn ngủ sau 2-3 giờ.
Thiếu ánh sáng tự nhiên buổi sáng: Não không "chốt giờ" thức thật sự nên chiều lừ đừ.
💙 Bạn có thể làm ngay:
Ra nắng sớm 10-15 phút sau khi thức dậy (đứng bóng râm cũng được), nhìn xa, không đeo kính râm nếu an toàn.
Ăn trưa "3 phần": đạm vừa - rau nhiều - tinh bột chậm (gạo lứt, khoai, đậu), hạn chế đồ ngọt.
Chợp mắt ngắn 10-20 phút trước 15:00, tránh ngủ gà sau 16:00.
Sau giờ làm, dành 5 phút "mở lồng ngực": quay vai, vươn ngực, 6 nhịp hít mũi - thở môi chúm chậm; cảm giác tỉnh hơn mà không cần cà phê.
Vì sao tối - đêm lại tỉnh?
Ánh sáng xanh (điện thoại, máy tính, TV) "đánh lừa" não rằng vẫn còn ban ngày.
Cảm xúc chưa "đóng file": Cơ thể còn ở chế độ giao cảm, tim nhanh, đầu óc chạy liên hồi.
Cổ - vai - ngực căng: Thở nông, cơ nâng vai làm việc quá sức khiến não luôn cảnh giác.
💙 Bạn có thể làm ngay:
"Giờ vàng tắt sáng": giảm mạnh màn hình 60-90 phút trước khi ngủ; bật đèn ấm, ánh sáng dịu.
"Gấp file" cảm xúc (2 phút): Viết 3 dòng - Điều mình biết ơn hôm nay - Điều chưa ổn - Việc nhỏ mình sẽ làm ngày mai.
Thư giãn cổ - vai bằng 3 động tác (mỗi động tác 30 giây x 2 vòng): nghiêng đầu, xoay đầu chậm, kéo vai mở ngực.
Thở 4-6: hít mũi 4 giây, thở môi chúm 6 giây x 10 nhịp. Nhịp thở dài giúp cơ thể "chuyển số" sang thư giãn.
Vì sao khó ngủ sâu - hay tỉnh giữa đêm?
Theo góc nhìn AK và đồng hồ kinh lạc:
23:00-01:00 (Đởm), 01:00-03:00 (Can): dễ tỉnh nếu tối ăn dầu mỡ, rượu/bia, hoặc còn bực dọc, cảm xúc chưa tiêu hóa.
03:00-05:00 (Phổi): dễ mơ, thở nông nếu phòng khô/lạnh, hoặc lồng ngực ít di động.
05:00-07:00 (Đại trường): thức sớm lặp lại có thể do ruột kích thích, giờ đi vệ sinh không đều.
💙 Bạn có thể làm ngay:
Ăn tối nhẹ, cách giờ ngủ ≥3 giờ; giảm rượu, đồ chiên.
Uống 1 cốc nước ấm nhỏ trước ngủ nếu phòng khô; đặt ly nước đầu giường để nhấp một ngụm khi tỉnh giấc.
"Vuốt ngực - lưng trên" 1 phút: xoa ấm vùng giữa xương đòn và xương ức; nếu có người hỗ trợ, vuốt dọc 2 bên cột sống ngực trên (T3-T5).
Nếu hay tỉnh 1-3 giờ: thử "gõ thái dương" nhẹ (temporal tapping) với câu khẳng định ngắn: "Cơ thể tôi an toàn để ngủ sâu." (Giúp trấn an thần kinh và tạo "mẫu" thư giãn cho đêm.)
Bộ "CÀI LẠI ĐỒNG HỒ" trong vòng 7 ngày
Hãy cố gắng giữ và thực hành càng tối giản càng dễ duy trì mà mang lại hiệu quả:
Sáng
Đón ánh sáng trời 10-15 phút + 3 nhịp thở sâu.
Đi bộ ngắn 5-10 phút sau ăn sáng.
Trưa - Chiều
Bữa trưa cân bằng; uống nước ấm đủ.
Giãn cổ - vai 2 phút giữa giờ; đứng dậy mỗi 60-90 phút.
Nếu buồn ngủ: chợp mắt trước 15:00, chỉ 10-20 phút.
Tối Nếu H là giờ đi ngủ thì:
H-90 → H-60: giảm màn hình sáng, bật đèn ấm; tắm/ủ ấm; dọn phòng ngủ gọn gàng.
H-60 → H-30: giãn cổ - vai nhẹ, hít mũi - thở môi chúm 6-10 nhịp; uống 1 cốc nước ấm nhỏ nếu phòng khô.
H-30 → H: viết 3 dòng "gấp file" (biết ơn - chưa ổn - việc nhỏ ngày mai), lên giường và thở chậm đều.
Khi nào nên gặp chuyên gia Applied Kinesiology?
Uể oải chiều kéo dài > 3-4 tuần dù đã điều chỉnh nếp sống.
Đêm khó vào giấc, hay tỉnh 1-3 giờ hoặc 3-5 giờ liên tục.
Đau/căng cổ - vai - ngực dai dẳng, thở nông, ngủ dậy không sảng khoái.
Chuyên gia AK sẽ kiểm tra chuỗi cơ - khớp - hô hấp & tư thế, điểm phản xạ bạch huyết/tuần hoàn, nhịp ăn - ngủ - vận động, và kiểm tra cơ bằng tay (manual muscle testing) để tìm "chỗ kẹt" cần tháo trước.
Từ đó, chọn can thiệp nhẹ nhàng, an toàn: giải phóng mô mềm, điều chỉnh sườn - cột sống, hướng dẫn thở và tự xoa điểm phản xạ tại nhà.
Tóm lại - công thức ngắn gọn
Sáng = Ánh sáng + vận động nhẹ.
Chiều = Ăn khéo + đứng dậy thường xuyên + thở mở ngực.
Tối = Tắt sáng + "gấp file" cảm xúc + thở chậm dài.
Đêm = Nếu tỉnh: thở môi chúm 2-3 phút + uống ngụm nước ấm + gõ thái dương trấn an, rồi nằm nghiêng, tay đặt lên bụng cảm nhận nhịp thở.
Mong bạn thấy nhẹ nhàng và dễ ngủ hơn mỗi ngày! 🌿
Bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua:
Số điện thoại: 0345.22.33.19 (Zalo)
Fanpage: Đông y Tâm Đức
Website: https://www.dongytamduc.com/
Địa chỉ : 117/23A Nguyễn Hữu Cảnh phường 22 quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh
Bình luận